مرکزې اېشاء کښے غرېزې علاقې نه تګ راتګ ېو انسانې عامل دے، چې کم نه ډېر شې خلق خوږو شول، تګ جارې ساتلےوو مغرب نه ترمشرقا پورې- مونګ ته دا پته نشته چې موسم کښے کم بدلون راغلےوو چې دوې هیلته په د تګ کړل- بارحال اوړے او جمے میښس کښے بدلون ډېر دے څرخ مارغانو هجرت له- سنګه چې مونګ ته دکالونونه ماعلومه د غرونو خلقو-
څرخ په ګرمې او ېخنې کښے
چرته څرخ پاتې کیږې پوره کال (سور)، او هجرت کئې نسل ګیرې علاقو نه (شین)، ېخ کښے (نیلا)
څرخ چۍ کوم کۍ داشیا شمالې حصه کښې، خو هلته د ژمې واوره کښې نه شې پاتۍ کیدے، ځکه چۍ د دوې ښکار غارې شې ېا جنوب ته والوزۍ- څرخان هم دغې دپاره جنوب ته هم والوزۍ، اکثره دېلرو حالتوو کښےمرکزې اېشاء غرونونه واخلې تر مشرقې افريقی میدانونو پوری ځې.څه څرخان لنډ ګرځې ترايشيا پورې يا تګ کۍ يورپ نه مرکزی او مغربی افريقې پورې.څرخان کوم د جنوبی کمبرو جالو علاقو کوم په جنوبې غرونو کښے وې،هلته ژمې کښے لږې واورې په وجه ډير کمتر مزل کۍ. دريش کاله مخکښی دوې به اکثر ژمې په ژښار کښې کنوترې نيسې،يوڅو اوس هم هلته ليدے شې.
دا هجرتې څرخان د باز پالونکو د جنوبې مغرب ايشياء او افريقې دستور د پاره دير ضرورې دے.دا مارغان په ساړے ښکار کښےاستماليدل چې کوم هم دغې کښے بچۍ کې او بیا جنوب ته هجرت څه پاتې کیدل ټول کاله په علاقوو کښې چرته څرخان ژمې کښے راتلل اوس ډېر څه بدل شول خوموږه نور نه پوهیږو چې دا مارغان کوم لارا باندې تګ کۍ، نور نوی ېرې د دوې تعداد په تلو باندې جوړې شوې دې. آېا په ژمې کښےڅه باندې دوې پائږې- دوې ته ېره په ډېرو علاقو جوړه شوې ده زمیندارې نه، ځرېدونکۍ نګ او موسم بدلیدونه-
نشانې سره د کړے او راډيو
په ېو جالې کې ۵ څرخانو بچې په هغه علاقه کې چې کمې نه دوې هجرت کړې افرېقې ته ټول په نخو کړې دې مائيکر چپ او په لنډ رېنج ړيډو باندې،مخکښې دور کښې طاقتور رېډوانون نخو دپاره پکار دې. آېا که ته مرستې دپاره چنده ورکے؟
که يو ترتيب سره مرسته کوو د څاخانو په جالو علاقو کښے،مونږه حوصله افزاۍ ورکړو مقامې خلقو ته چې قدر د دوې نسل ګيرو او مرسته اوکړې نخۍ لګول په اسکيم کښې نخه کول په خپې کړو او مائيکرو چپ ډير ضرورې دې.چې کوم به اسکیم کښې څومره څرخان پيدا شول، اونيول شول او پاتې شول نسل ګريرې کوم چې دا څرخان نيوې ډير ضرورې دې د دوې مارغانو علم دپاره چو واۍ کوم چې دوې نيوې- باز پالونکې به هم دې کار ډير مډد ورکې چې خپل مارغان به مائیکروچپ به مارغانو هسپتال کښۍ به معائنه کوې- دا هوښيارتیا دا چې نوې ځنګلې مارغه د صحت معائینه اوکړې-
د هجرت نه مخکښې د دوې تلو معلومات حاصلول چوز مارغان به مخکښې لږ رېنج واله رډېو چې کوم به دوه کالو پورې وو او دوې به ئے چې کله به نسل ګیرو علاقو ته راغلل، بحرحال دا اوس ډېر ضرورې دے چې معلوم کړو د دوې د هجرت لارې چې ژمې کښې دوې چرته ځې- نو بیا مقامې خلقو حوصله افزاۍ اوکړے شې چې څرخانو دپاره د علاقې پائیدارې وې کله چې برقې تارونونه بچ کول- که معلومے چې ژمې کښے دوې چرته ځې نو رېډېو ټرانسمیټر اېجاد شوې دې- کوم رېکارډ کۍ د دوې ځائے په جې -پې- اس اول ېږې سیارې ته او ېا موبائل فون سټیشن ته چې کله دوې په رېنج کښې وې-
زموږ څرخان چيرته تګ کاوئې ؟
که تاسو مرسته کول غواړې په رېکارډ کښے چې چرته څرخان هجرت کوې- نو تاسو د پیسو چنده راکولے شې د څرخ اوزار دپاره او فون بل ورکولو له بیا مونږه د رته ښولےشو چې مارغه کوم اړخ ته روان د ے- مهربانې اوکړۍ چې چندې بټن استعمال کړې مونږه سره اړېکن د نور معلوماتو دپاره-
او مونږته نور هم مرستا پکار ده نور ډې-ائن-اے کار او د حیاتې نخو دپاره- آېا اوګورو ېو نرې بنړه نیولې شوې څرخ نه چې کوم نه به معلومیږې چې دکومې جنوبې علاقے نه راغلے دے- آېا په خوښه باز نیولوواله به راکې ېو نرې بنړه د خپل قیمتې شې نه؟